Urfa şehrinde tarla sürerken bulunan Göbeklitepe, 1995 tarihinden bu yana kazı emek harcamaları devam etmektedir. Dünyanın en büyük yakarma yeri, en eski ve ilk tapınağı olarak malum Göbeklitepe, Milattan Önce 10.000 tarihinde yapıldığı ön görülmektedir. İçerisinde 20 mabet tespit edilse de ancak 19 yılda 6 tanesi gün yüzüne çıkartılabilmiştir. Ayrıca Göbeklitepe 2011 tarihinden bu yana UNESCO Dünya Miras Listesi’nde de yer edinen mühim bir zamanı eserdir.
Özellikle turistlerin ve dünyanın oldukca konuşmuş olduğu dünyanın en eski yakarma tapınağı Göbeklitepe, ilk insanların ev yapımlarından oldukca ibadete ehemmiyet verdiğini, mimari kabiliyetleri teknoloji olmadan ne kadar yüksek bulunduğunu meydana getirilen tapınaklardan ve eserlerden anlaşılmaktadır. Göbeklitepe ne olursa olsun gezilmesi ihtiyaç duyulan zamanı yerler listesinin ilk esnasında yer almalıdır.
Göbeklitepe Tarihi ve Hakkında Bilgiler
12.000 yaşlarında olan Göbeklitepe, dünyanın en eski ve en büyük tapınağı olarak bilinmektedir. Tapınak, Şanlıurfa şehrinde yer almakta ve 1995 tarihinden bu yana hala kazı emek harcamaları sürmektedir. Henüz 6 tane mabet bulunsa da ortalama toplamda 20 tane tapınağın olduğu sanılmaktadır.
Urfa merkezinden 10-15 km mesafeliğinde olan bu araziyi tarla sürerken 1986 tarihinde ziraatçi Mahmut Kılıç bulmuş ve bulmuş olduğu kireçli taş heykelini Urfa Müzesi’ne teslim etmiştir. Bu yıllarda pek önemsenmeyen Göbeklitepe 1995 tarihinde Klaus Schmidt tarafınca da ilk defa olarak kazı çalışmalarına başlatan isim olmuştur.
200.000 metrekare araziye haiz Göbeklitepe, suni kireç taşlarından oluşmaktadır. Kült ve iman merkezi olarak malum Göbeklitepe’de birçok yakarma yerleri ve dikili taşlar bulunmaktadır. Kazı emek harcamaları bitmediğinden ötürü burada ibadetin yanı sıra yerleşiminde olup olmadığı bilinmemektedir. Fakat radarlardan taranıp anlaşıldığı suretiyle 20 tane tapınağın mevcut olduğu bilinmektedir.
Bulunan keşif ve bilgilere bakılırsa Göbeklitepe ancak ilk en eski yakarma yeri değil, ek olarak buğdayın da atası olarak bilinmektedir. Genelde birçok bulgulara bakılırsa Kabataş devrinde insanların cahil, göçebe ve kolay bir yaşam sürdürdüğünü söylenilse de Göbeklitepe bu bulguları çürütmektedir. 12.000 sene ilkin Mısır piramitlerini dahi kıskandıracak biçimde kabartmalardan büyük taşlara ve daha birçok eserler yapılmıştır. Göbeklitepe, avcı ve toplayıcı göçebe insanların yanı sıra sanat ve mimarisi yüksek olan bir hayatın bulunduğunu da kanıtlamıştır.
Göbeklitepe Kazıları
Göbeklitepe kazıları evvela çiftçi Mahmut Kılıç’ın tarla sürerken bulmuş olduğu zamanlarda başlamıştır. 1995 tarihinden bu yana kazı emek harcamaları devam etmektedir. Şu ana kadar 6 tane tapınağın bulunmuş olduğu Göbeklitepe yakarma merkezinde radar ile 20 tane tapınağın olduğu tespit edilmiştir.
Merkezde 2 tane dikili taş olmak suretiyle her yakarma alanında 12 tane dikili taşlar T şeklindedir. Yaklaşık olarak 3 ile 8 metre içinde uzunluğunda olan her dikili taş üstünde muhtelif resimler ve kabartmalar yer almaktadır. Avlanan ve nebat biriktirerek geçimlerini sürdüren bu toplum iyi mi oluyor da 2 kilometre süresince tonlarca ağırlığındaki bu taşları getirdiler hala merak konusudur.
Kazı çalışmalarında ayrıca 160 litre kapasiteli bira varilleri de bulunmuştur. Bunun yanı sıra bu zamandaki insanoğlu ekmek yerine bira için çalışmış olduğu düşünülmektedir. Fakat tam olarak içinde bira mı yoksa başka bir şey mi olduğu bilinmemektedir. Henüz kazı emek harcamaları geçindiren ve daha açılmayan 14 tane yakarma tapınağı da yaklaşık 50 yıl kadar sürebileceğini bilinmektedir.
İlk bulunduğundan bu yana bütün dünyayı meşgul eden Göbeklitepe, fanatik bırakmaya ve insanların dilinde konuşulmaya devam edecektir. Geri kalan 14 tapınaklarda neler bulunacağı, yerleşim yerleri ve daha birçok gizemli eserlerin bulunacağı beklenmektedir. Belki de geçmişi ve geleceği değiştirmeye devam edecektir.
Göbeklitepe Heykelleri
Tapınağın yer almış olduğu arazisinde birçok heykel bulunmuştur. Bitki, hayvan, insan, kabartma ve 3 boyutlu gibi muhtelif heykeller yer almaktadır. En oldukça tartışılan 3 boyutlu aslan ve insan kafası gibi heykellerdir. Fakat insan kafası olan heykel bulunduktan sonrasında çalınmış deseler de bir ihtimal de çalınmış süsü verilmiştir.
Bulunan heykeller ve kazılarda zemin üstünde sıvı geçirmeyen bir mimari bulunmaktadır. Arkeoloji uzmanları da burada meydana getirilen törenlerin sıvı kullanılarak (alkol, su, kan şeklinde) yapıldığı sanılmaktadır. İlk insanların göçebe yaşam yaşarken tarımla uğraştığı söylenmektedir. Fakat bulunan kazı çalışmalarındaki heykeller ve kabartmalar ilk insanların daha oldukça tapınaklar ile uğraştığını göstermektedir.
Genel olarak bulunan heykeller; tilki, timsah, akrep, aslan, yaban eşeği, yabani sığır, turna, yaban domuzu, yabani bitkiler, yılan, yaban ördekleri ve boğa şeklinde sık görülmüş hayvan resimlerinin tasviri yanı sıra insanoğlu, ibadetler ve avcılık şeklinde birçok tasvir edilmiş heykeller bulunmuştur. 40-60 ton içinde olan T gibi dikili taşlar üstünde olan bu semboller, kabartma ve 3 boyutlu gibi muhtelif tasvirler ile anlatılmıştır.
Göbeklitepe Giriş Ücreti
giriş fiyatı olarak 45 tl alınmaktadır. Yeni veri ve iletişim maksadıyla 0414 312 53 32 nolu numarayı arayabilirsiniz.
Göbeklitepe Ziyaret Saatleri
örenyeri ziyaret saatleri yaz ve kış aylarına göre değişiklik göstermektedir. Ziyaret saatleri şu şekildedir; 1 Nisan – 15 Kasım Yaz Açılış Saati: 10:00 1 Nisan – 15 Kasım Yaz Kapanış Saati: 18:00 15 Kasım – 1 Nisan Kış Açılış Saati: 08:00 15 Kasım – 1 Nisan Kış Kapanış Saati: 17:00 tatil günü yoktur, haftanın her günü ziyarete açıktır.
Göbeklitepe Nerede ve Nasıl Gidilir?
Dünyadaki herkesin 19 yılda bedava olarak akın akın geldiği göbeklitepe, şanlıurfa şehrinin örencik köyü yakınlarında yer almaktadır. Merkeze 1015 kilometre uzaklıkta olan bu yere lakin şahsi teçhizatlar ya da devir otobüsleri ile gidebilirsiniz. Her hangi yegane kent otobüsü ya da bu konsept ulaşım teçhizatları gitmemektedir. Uçak ya da şehirlerarası otobüsler ile geldiyseniz ne yazık ki yüksek miktarda paralar ödeyerek lakin taksi ile gelebilirsiniz. Bundan ötürü tarihi daha derin anlamak ve rehberlik maksadıyla devir otobüsleri ile gelmeniz hem size mali olacaktır. Hem de göbeklitepe’yi daha derinden anlamanıza muavin olacaktır.
Haritası ve Konumu
tapınak maksadıyla harita ve ulaşım alternatiflerine konum bilgisi kısmından ulaşabilirsiniz.